Khối lượng thể tích xốp của cát là một đơn vị dùng để đo thể tích của cát trong trạng thái xốp. Tuy nhiên, có rất ít người biết đến đơn vị này và đặc biệt là cách để xác định nó. Trong bài viết hôm nay chúng ta cũng tìm hiểu về vấn đề này nhé.
Cát là gì?
Để có thể hiểu được khối lượng thể tích xốp của cát là gì, chúng ta cũng tham khảo về khái niệm cát là gì cũng như các thành phần tạo nên nó. Cát là loại vật liệu được tìm thấy rất nhiều trong tự nhiên, chúng có kích thước rất nhỏ chỉ khoảng 0,05 đến 1mm. Đối với những hạt có kích thước nhỏ hơn, chúng ta thường gọi chúng là bụi hoặc bùn, còn với những hạt lớn thường được gọi là sỏi. Cát thường tập trung thành từng bãi, chứ không riêng lẻ từng mảng.
Thành phần chủ yếu để tạo nên cát là silic và thạch anh, tạo được độ cứng cho hạt cát giúp nó không bị phong hóa từ môi trường. Ngoài ra, tùy vào điều kiện của nguồn gốc hạt cát nên nó sẽ có thêm các thành phần khác.
Thành phần cát phổ biến
Như đã nói ở trên, ngoài hai thành phần chính là silic và thạch anh thì tùy vào nguồn gốc khác nhau mà hạt cát sẽ có thêm các thành phần khác. Hiện nay, trên thế giới có một số thành phần cát phổ biến như sau.
Cát có màu sắc từ đậm tới đen là loại cát có chứa nhiều thành phần manhetit. Loại cát này thường có nguồn gốc xuất xứ từ đá bazan núi lửa. Hạt cát có màu xanh lục hay còn được gọi là lục cát có nguồn gốc từ dung nham có hàm lượng olivin lớn. Màu lục của cát được tạo ra nhờ chúng có chứa thành phần chloride-glauconit bên trong. Ngoài ra, cũng có nhiều loại các khác như cát ở Nam Âu có chứa nhiều nhiều tạp chất sắt nằm bên trong các tinh thể thạch anh và tạo ra màu vàng sẫm. Đặc biệt là cát trầm, đây là loại có chứa một lượng nhỏ các thành phần đá quý, khả năng kháng phong hóa rất cao. Chúng thường trầm lắng khi bị gió hoặc nước di chuyển đi và tạo thành các bãi bồi ven sông, bãi biển hoặc cồn cát.
Khối lượng thể tích xốp của cát là gì?
Khối lượng thể tích xốp của cát là một đơn vị dùng để đo lường thể tích cát trong trạng thái xốp và bao gồm các lỗ hổng ở giữa những hạt cát. Nếu bạn muốn tính cấp phối bê tông và vữa thì nhất định phải tính được khối lượng thể tích này.
Bên cạnh nó còn giúp chúng ta tính được khối lượng cát cần vận chuyển là bao nhiêu để có thể đưa ra phương án và phương tiện vận chuyển tốt nhất. Nó cũng giúp bạn lựa chọn được kho chứa và bãi đổ phù hợp. Tùy vào mức độ nén chặt hay lỏng của cát mà khối lượng thể tích xốp có thể thay đổi. Vậy nên, để có thể đánh giá và so sánh, chúng ta cần phải làm thí nghiệm cát theo những điều kiện tiêu chuẩn.
Cách xác định khối lượng thể tích xốp của cát
Phương pháp đo xác định khối lượng thể tích xốp của cát theo tiêu chuẩn của TCVN 7572-2 : 2006 sẽ đảm bảo được độ chính xác cao nhất.
Chuẩn bị dụng cụ
Thùng đong bằng kim loại, hình trụ có thể tích từ 1 lít, 2 lít, 5 lít, 10 lít và 20 lít. Tương ứng với các kích thước 108x108mm, 137x136mm, 185x186mm, 234x233mm và 294x294mm. Tủ sấy có nút chỉnh nhiệt độ, đảm bảo luôn đạt mức nhiệt ổn định từ 105 độ C đến 110 độ C. Bộ sàng theo TCVN 7572-2 : 2006. Phễu đựng vật liệu, thước lá kim loại, thanh gỗ cứng và nhẵn.
Tiến hành thử
Sau khi đã lấy mẫu thử theo tiêu chuẩn phải đếm đi sấy khô đến khi không đổi được khối lượng rồi để nguội cho đến nhiệt độ phòng. Cân khối lượng thùng đong trước khi cho mẫu thử vào và ghi lại số liệu. Đảm bảo thùng đong phải được lau khô sạch sẽ. 
Cho mẫu thử lên bộ sàng có kích thước mắt là 5mm theo tiêu chuẩn và gom lượng cát lọt qua khỏi các mắt sàng. Đổ từ từ cát vào thùng đong đã được cân trước đó với chiều cao cách miệng là 100mm cho đến khi tạo được hình chóp. Sử dụng thước lá kim gạt ngang cho cát bằng với miệng thùng đong rồi mang đi cân.
Sau khi cân cho mẫu thử vào phễu, đặt thùng đong ở phía dưới của quay sao cho miệng thùng cách cửa quay 100mm theo chiều cao. Xoay của quay cho cát rơi tự do xuống thùng đong cho đến khi đầy có ngọn, dùng thanh gỗ phẳng gạt ngang và đem đi cân.
Tính kết quả
Sau khi đã tiến hành thử mẫu sẽ đến bước tính kết quả khối lượng thể tích xốp của cát bằng cách sau.
Lấy khối lượng thùng đong có chứa cát trừ cho khối lượng thùng đong ban đầu không có cát. Sau khi ra kết quả lại tiếp tục chia cho thể tích của thùng đong sẽ thu được kết quả cuối cùng. Như vậy là hoàn thành xong quá trình đo thể tích xốp của cát.
Với những thông tin chi tiết trên hy vọng sẽ giúp các bạn có thể trả lời câu hỏi khối lượng thể tích xốp của cát là gì và cách để xác định khối lượng này. Để có thêm những thông tin bổ ích về những vấn đề tương tự các bạn hãy tham khảo thêm các bài viết liên quan của chúng tôi.